Pycha – czy wolno Ci być dumną z siebie?
Czyli: portret, pycha i strach przed tym, co ludzie pomyślą
Dziś chciałam przestawić Ci pierwszy z siedmiu wpisów blogowych inspirowanych po części książką Elise Loehnen On Our Best Behaviour: The Price Women Pay to Be Good. Pierwszy wpis dotyczył będzie pychy.
Niby wiemy, jak krzywdzący i ograniczający wpływ miały (i nadal mają) patriarchalne doktryny kościoła katolickiego. Jednak przyglądając się im jeszcze bliżej, przez radykalnie kobiecy punkt widzenia – doświadczenie to jest jeszcze bardziej otrzeźwiające.
Każdy z kolejnych listów do Ciebie będzie poświęcony jednemu z siedmiu grzechów głównych, ich etymologii, sposobom, w jakie patriarchat i Kościół wykorzystują je do kontroli kobiet, oraz temu, jak możemy się od nich choć trochę uwolnić.
Czy pozwalasz sobie na dumę?
Kiedy ostatni raz spojrzałaś na swoje odbicie i pomyślałaś:
„Jestem zupełnie w porządku. Jestem wartościowa. Jestem wdzięczna swojemu ciału. Jestem godna uwiecznienia”?
Nie mówię o szybkim zerknięciu w lustro w windzie, żeby sprawdzić, czy nie masz czegoś między zębami. Mówię o tym, żeby spojrzeć na siebie długo, z czułością i powiedzieć:
„Chcę się zobaczyć. Chcę zapamiętać siebie taką, jaką jestem teraz”.
Brzmi banalnie? A jednak tak wiele z nas ma z tym problem. Ja również.
Skromność czy samowygaszanie?
Pewnie słyszałaś opowiadanie o kimś z aprobatą: „Ona jest taka skromna”.
Zapewne nie zwraca na siebie zbytniej uwagi. Nie robi sobie wielu zdjęć. Nie chwali się. Nie chce być w centrum i stawia potrzeby innych przed sobą.
Ale czy naprawdę jest to wzorzec, do którego powinnyśmy aspirować?
Uczy się nas skromności – ale skromności rozumianej jako samowygaszanie. Mamy nie błyszczeć, nie być „za bardzo”, nie chcieć widzieć siebie w pełnym świetle.
Kobiety przez wieki uczono, że pycha – duma z siebie, własnych osiągnięć, nawet swojego ciała – to coś złego. To grzech, który czyni nas próżnymi, zarozumiałymi, odpychającymi.
Komu wolno być dumnym?
Historia jest prosta: mężczyźni mogą być dumni.
Pewny siebie facet? Charyzmatyczny. Świadomy swojej wartości. Inspirujący.
Czy to nie dziwne, że mężczyźni mogą z przekonaniem mówić o swoich sukcesach, celebrować swoje życie, i dla nich nie jest to pycha – tylko pewność siebie?
Pewna siebie kobieta? Wyniosła. Pyszałkowata. Próżna.
Kiedy kobieta mówi: „Zasługuję na to, by na siebie patrzeć i czuć się dobrze” – nagle pojawia się głos, który szepcze:
„Nie przesadzaj. Nie bądź powierzchowna. Po co ci zdjęcia samej siebie?”
Chciałam, żebyś wiedziała, że zasługujesz na to, by siebie zobaczyć.
By stanąć przed obiektywem i powiedzieć: „Jestem.”
Nie dla lajków. Nie dla partnera. Nie dla poklasku.
Dla siebie.
Bo może nie pycha jest grzechem – może grzechem jest to, że odbiera nam się prawo do dumy z samych siebie.
I może właśnie nadszedł moment, by zacząć ją systematycznie odzyskiwać.
Portret jako akt odwagi
Wiele kobiet, które przychodzą do mnie na sesję, mówi dokładnie to samo:
💬 „Nigdy wcześniej nie robiłam sobie takiej sesji, bo wydawało mi się, że to próżność.”
💬 „Zawsze bałam się, że inni pomyślą, że mam o sobie za dobre zdanie.”
💬 „Czy to nie jest samolubne, że robię to dla siebie, a nie na prezent dla kogoś?”
To przekonania, które wdrukowano w nas od dziecka.
Że my, kobiety, mamy być „dla innych”, a nie dla siebie.
Że możemy zrobić coś wyjątkowego, ale tylko jeśli ma to „sensowny” powód – prezent dla partnera, pamiątka rodzinna, cokolwiek, byle nie „po prostu dla siebie”.
A przecież to Twoje życie.
Jesteś w relacji ze swoim ciałem, umysłem i duszą najdłużej.
To tak ważne, jak głęboka i jak nacechowana jest ta relacja.
Etymologia pychy
Pierwotne znaczenie słowa pycha (łac. superbia) to po prostu wyniosłość, dystans, duma – mogło być używane zarówno w negatywnym, jak i pozytywnym sensie.
W kontekście religijnym pycha uważana była za grzech główny, prowadzący do odwrócenia się od Boga i skupienia na własnym „ja”. Była więc postrzegana jako źródło innych grzechów, prowadzących do moralnego upadku.
Tak jak opisałam powyżej, Istnieje jednak wyraźna dysproporcja w oczekiwaniach dotyczących skromności i pewności siebie u kobiet i mężczyzn. Same w końcu internalizujemy te wszystkie nauki i wzorce hodując w sobie wewnętrznego krytyka/cenzora – własne pragnienia i aspiracje jako grzeszne i niewłaściwe.
Często potępiamy też z marszu inne kobiety, które odważyły się w jakimś kontekście wyjść poza ten schemat, podświadomie czujemy, że mogą zostać przez otaczający je świat stłamszone i ukarane. Dlatego piszę te słowa – marzy mi się, że jeśli każda z nas pomyśli głęboko o tych krzywdzących nas regułach i zwróci się do otaczających ją kobiet, by szukać wsparcia… może coś się zmieni.
Jak uwolnić się od strachu przed oceną i odzyskać dla siebie pychę?
Świadomość
Rozpoznanie, w jaki sposób kulturowe i religijne narracje wpłynęły na nasze postrzeganie siebie i naszych pragnień.
Akceptacja
Uznanie, że posiadanie ambicji, dumy z własnych osiągnięć i pewności siebie nie jest grzechem, lecz naturalną częścią ludzkiej egzystencji.
Działanie
Asertywność, stawianie granic, celebrowanie własnych sukcesów i wspieranie innych kobiet w dążeniu do ich celów.
Podsumowując:
✅ Przestań przepraszać za swoją wartość.
✅ Oducz się minimalizowania swoich osiągnięć.
✅ Zauważ, kiedy obawiasz się mówić o sobie w dobrym świetle – i zrób to mimo wszystko.
Sama często chcę zapaść się pod ziemię, zamiast opowiedzieć komuś, że osiągnęłam coś wspaniałego, bezpieczniej czuję się umniejszając sobie i udając, że „przypadkiem coś mi się udało”. Wewnętrznie skręca mnie też, kiedy ktoś mówi mi komplement. Staraj złapać te momenty i pracować jak zmianą tej narracji.
Może to też być niestety dość nieprzyjemny papierek lakmusowy Twoich relacji. Jeśli jest blisko Ciebie osoba, przy której nagminnie boisz się mówić dobrze o sobie czy zabłysnąć zbyt jasno – przemyśl, czy taka znajomość Cię wspiera.
A jako, że jestem fotografką i fotografia to mój magiczny sposób na umacnianie kobiet w ich poczuciu wewnętrznej mocy wrócę na koniec do sesji portretowych: zasługujesz, żeby się zobaczyć. Tak naprawdę, czule i przez pryzmat dzieła sztuki, jakim dla mnie jesteś.
Portret jako sposób na odzyskanie siebie
Sesja portretowa dla samej siebie to nie pycha czy akt próżności, tylko sposób, żebyś w bezpiecznej przestrzeni doświadczyła siebie.
Takiej, jaką teraz jesteś.
To taki trik, by nie czekać kilku lat na moment oświecenia, patrząc na starą fotografię:
„Jaka ja byłam piękna, a przecież nie mogłam wtedy patrzeć na to zdjęcie!”
A jeśli boisz się, że ktoś pomyśli, że jesteś „zbyt pewna siebie” – to niech myśli. Może to właśnie ten rodzaj odwagi, który inni też chcieliby w sobie odnaleźć.
Proponuję też, by odzyskać słowo „pycha” zostając przy okrzyku podczas kosztowania niebiańskiego deseru.
Jesteśmy jak lody pistacjowe… PYCHA!
💌 Jeśli czujesz, że to Twój moment, napisz do mnie. Spotkajmy się, oddając pysznym zachciankom!
Autorka wpisu: Emilia Lyon
Fotografka buduarowa, królowa intymności. Maluje światłem i scenografią, tworząc artystyczne, intymne fotografie, których celem jest celebracja kobiecości, i naturalnego piękna.
